Wskazania do cesarskiego cięcia

Lęk przed porodem u wielu przyszłych mam jest tak silny, że w obawie przed urodzeniem dziecka drogami natury proszą lekarza o możliwość wykonania cesarskiego cięcia. Jednak większość ginekologów odradza cesarkę bez specjalnych wskazań, ze względu na ryzyko powikłań dla mamy i dziecka. Sprawdź w jakich sytuacjach cesarskie cięcie jest wskazane. 

W Polsce odsetek cięć cesarskich stale wzrasta i obecnie wynosi ponad 43% wszystkich porodów. Część z nich wykonywana jest na prośbę pacjentki, co jest podyktowane jej lękiem przed porodem naturalnym. Większość lekarzy ginekologów odradza cesarskie cięcie, jeśli nie ma ku temu wyraźnych wskazań. Jest to związane z większym ryzykiem powikłań dla matki i dziecka: dziesięciokrotnie wyższym ryzykiem krwotoku porodowego i powikłań zakrzepowo-zatorowych u matki oraz zaburzeń oddychania, problemów immunologicznych, w tym astmy i alergii u dziecka.

W 2018 r. Polskie Towarzystwo Ginekologów i Położników opracowało listę wskazań do cesarskiego cięcia:

Śródporodowe wskazania do cięcia cesarskiego

1. zatrzymanie postępu porodu

• Jeśli w fazie pierwszego okresu porodu po rozwarciu na co najmniej 6 cm nie dochodzi do dalszego rozwierania szyjki macicy przez co najmniej 4 godziny obserwacji.
• Jeśli w drugiej fazie porodu nie dochodzi do zstępowania lub rotacji główki płodu przez co najmniej 2 godziny (lub co najmniej 3 ze znieczuleniem).
• Jeśli po indukcji porodu (stymulowanie skurczów u pacjentki) nie doszło do rozwarcia szyjki macicy na co najmniej 6 cm przez okres dłuży niż 18 godzin i powtórna indukcja porodu okazała się nieudana

2. zagrażająca zamartwica wewnątrzmaciczna płodu

• Jeśli stwierdzono wypadnięcie pępowiny, podejrzewa się oddzielenie łożyska lub pęknięcia macicy.
• W przypadku patologicznego zapisu KTG mimo czynności wykonanych przez personel medyczny w celu poprawienia stanu płodu

3. niegłówkowe położenie płodu

• Jeśli płód jest położony poprzecznie podczas porodu
• Jeśli płód jest położony miednicowo podczas porodu (z wyłączeniem następujących sytuacji, w których można przeprowadzić poród drogami natury: położenie miednicowe rozpoznane w znacznie zaawansowanym samoistnym porodzie, przedwczesny poród przed 25. tygodniem ciąży, położenie miednicowe drugiego płodu w ciąży bliźniaczej).

Jeśli dziecko jest położone w pozycji niegłówkowej po 37 tygodniu ciąży można zaproponować przyszłej mamie wykonanie obrotu zewnętrznego płodu.

4. Ciąża wielopłodowa

• W przypadku ciąży o liczbie płodów większej niż dwa (o ile nie doszło do przedwczesnego porodu przed 25 tyg.)
• W ciąży bliźniaczej, jeśli pierwszy płód jest położony niegłówkowo
• W przypadku ciąży bliźniaczej jednokosmówkowej jednoowodniowej
• Przy rozpoznaniu bliźniąt nierozdzielonych
• Jeśli po naturalnym porodzie pierwszego z bliźniąt występuje jeden z czynników: wypadnięcie pępowiny drugiego z bliźniąt, przedwczesne oddzielenie łożyska, położenie poprzeczne drugiego z bliźniąt, życie drugiego z bliźniąt jest zagrożone. 

Gdy po porodzie pierwszego drugi płód jest ułożony niegłówkowo lekarz może spróbować wykonać obrót zewnętrzny płodu.

5. Nieprawidłowe wzrastanie wewnątrzmaciczne płodu

• Jeśli obserwuje się ograniczone wzrastanie wewnątrzmaciczne płodu przy pojawieniu się objawów niewydolności łożyska.

• Jeśli przewidywana masa płodu wynosi 4500 g.

• Jeśli występuje blizna na macicy po przebytym cesarskim cięciu i przewidywana masa płodu wynosi 4000 g.
• Jeśli u przyszłych mam z cukrzycą przewidywana masa płodu wynosi lub przekracza 4250 g.

6. Wady rozwojowe płodu

• Jeśli wady płodu mogą utrudnić przeprowadzenie porodu drogami natury lub gdy poród drogami natury może utrudnić poporodowe leczenie.

• Jeśli w czasie ciąży podjęto leczenie wad płodu wymagające otwarcia mięśnia macicy

7. Nieprawidłowe zagnieżdżenie łożyska

• W przypadku łożyska przodującego
• W przypadku podejrzenia łożyska wrośniętego lub przerośniętego

8. Zagrożenie zdrowia i życia matki

• Jeśli wystąpiło nagłe zatrzymanie krążenia matki i podjęto resuscytację
• Jeśli u ciężarnej wystąpiła rzucawka lub przedwczesne oddzielenie łożyska

Pozapołożnicze wskazania do cięcia cesarskiego

Na podjęcie przez lekarza położnika o wykonaniu cesarskiego cięcia mogą wpływać indywidualne wskazania specjalistów z innych dziedzin pod których opieką przebywa ciężarna. Do cięcia cesarskiego mogą predysponować czynniki:
• ortopedyczne (problemy z budową macicy),
• pulmonologiczne (niewydolność oddechowa),
• kardiologiczne (np. zaawansowana niewydolność krążenia),
• neurologiczne (np. tętniak mózgu),
• okulistyczne,
• psychiatryczne
• onkologiczne (np. nowotwór szyjki macicy rozpoznany w III trymestrze ciąży)
• zakaźne (niektóre przypadki HSV, HPV, ospy wietrznej)

Poród po przebytym cięciu cesarskim

Lekarz może rozważyć cesarskie cięcie, jeśli istnieje zwiększone ryzyko rozejścia się blizny (po przebytym cięciu) w wyniku następujących czynników:
• masa płodu przekracza 4000 g
• położenie miednicowe lub poprzeczne płodu
• ciąża wielopłodowa
• więcej niż jedno przebyte cesarskie cięcie
• operacja na trzonie macicy
• pęknięcie macicy lub krocza III lub IV stopnia podczas przebytego porodu
• łożysko przodujące, naczynia przodujące
• poprzednie cesarskie cięcie wykonane przed 30 tygodniem ciąży
• przebycie cesarskiego cięcia w wyniku braku postępu porodu
• minęło mniej niż 12 miesięcy od przebytego cięcia cesarskiego
• uszkodzenie dziecka podczas przebytego porodu
• brak akcji porodowej po 40 tygodniu ciąży (jeśli pacjentka nie wyraża zgody na wywołanie porodu)
• duży ubytek w bliźnie w USG TV przed ciążą